87 lat minęło
Morf  |  27 Stycznia 2019  g. 11:13
Dzisiaj mija 87 lat od jednego z najważniejszych wydarzeń w historii naszego klubu. 27 stycznia 1932 r., z inicjatywy wojewody białostockiego Mariana Zyndrama-Kościałkowskiego, dowódcy 42 pp Kazimierza Bogaczewicza i działaczy sportowych m.in. Maksymiliana Ludertowicza i Aleksandra Rybarczyka, podjęto decyzję o utworzeniu Białostockiego Klubu Sportowego Jagiellonia.

Warto odnotować, że jeszcze dzień wcześniej prasa podawała, że nowy klub otrzyma nazwę Polonia…

Jagiellonia nie była klubem stworzonym od podstaw. Powstała z połączenia WKS 42 pp (piłka nożna, lekkoatletyka, boks), lekkoatletycznego Związku Młodzieży Wiejskiej i kilku mniejszych stowarzyszeń sportowych. W siedmioosobowym zarządzie Jagiellonii znalazło się trzech przedstawicieli wojskowych – płk Kazimierz Bogaczewicz (I wiceprezes), por. Stanisław Gorączko (kapitan sportowy) i por. Mieczysław Golos (gospodarz sportowy). Prezesem został starosta białostocki Jan Mieszkowski, II wiceprezesem prof. Aleksander Rybarczyk, skarbnikiem Roman Janecki (były piłkarz WKS 42 pp), a sekretarzem – związany z ZMW – Maksymilian Ludertowicz (w latach 20-tych m.in. piłkarz i działacz WKS 42 pp).

W 1935 r. BKS Jagiellonia, borykająca się z problemami finansowo-organizacyjnymi, uzyskała wsparcie wojska, które postanowiło przejąć kontrolę nad klubem. 24 listopada 1935 r. odbyło się Walne Zgromadzenie, na którym doszło do przemianowania Białostockiego Klubu Sportowego Jagiellonia na Wojskowy Klub Sportowy Jagiellonia. Jego prezesem został dowódca 42 pp, płk Stanisław Engel.

Wybuch II wojny światowej w 1939 r. zakończył istnienie przedwojennej Jagiellonii, którą reaktywowano w 1945 r. Niestety, zaledwie rok później ponownie zniknęła ona ze sportowej mapy Białegostoku. Druga powojenna reaktywacja miała miejsce w 1955 r. Budowlani Białystok, korzystając z odwilży politycznej, zaczęli używać nazwy Jagiellonia. 26 stycznia 1957 r., w wyniku połączenia Budowlanych (Jagiellonia) i Sparty Białystok, formalnie utworzono Białostocki Klub Sportowy Jagiellonia.

Pierwsze lata funkcjonowania odtworzonej w 1957 r. Jagiellonii upłynęły na budowaniu solidnych fundamentów. Zadanie nie było jednak łatwe. Żółto-czerwoni, przypisani do ministerstwa Budownictwa, nie mogli liczyć na poważne wsparcie finansowe, ponieważ ten resort nie należał do najbogatszych. Do tego na przełomie lat 50. I 60. XX w. Jagiellonia nie miała wysokich notowań we władzach miejskich i wojewódzkich. W 1957 r. odebrano jej stadion Zwierzyniecki, w 1964 r. halę, a rok później zadecydowano o przeniesieniu sekcji bokserskiej do Gwardii.

Mimo wspomnianych problemów Jagiellonia mozolnie budowała swoją silną pozycję. W połowie lat 60-tych XX w., jak na białostockie warunki, był to dobrze zorganizowany klub, prowadzący świetną pracę z młodzieżą. Jej efektem były coraz częstsze sukcesy na arenie krajowej.

Kiedy Jagiellonia uporała się z najpilniejszymi problemami i okrzepła pod względem finansowo-organizacyjnym, przypomniano sobie o przedwojennym rodowodzie i bogatej historii. Niestety, ten aspekt był bardzo zaniedbany. Klubowe władze postanowiły to zmienić, organizując w 1967 r. jubileusz 35-lecia klubu. Jak łatwo zauważyć nawiązano do 1932 r., jako momentu powstania Jagiellonii. Jednak wiedza na ten temat była bardzo ogólnikowa. Powołano więc komisję historyczną, której zadaniem było opracowanie zarysu klubowej historii. W trakcie „badań” okazało się, że przedwojenni piłkarze Jagiellonii m.in. Władysław Kaufman i Karol Kowalczyński, zaczęli kwestionować 1932 r., jako moment powstania Jagiellonii.

Wspomnienia przedwojennych jagiellończyków, naznaczone piętnem czasu, posiadały nieścisłości i przeinaczenia. Łączyło ich jednak przekonanie, że barwy Jagiellonii reprezentowali przed 1932 r. „Słyszałem, że mój były macierzysty klub – Jagiellonia obchodzi w bieżącym roku 35-lecie istnienia. W Jagiellonii grałem w 1930 r. w meczu o wejście do I ligi. Był to półfinał rozgrywek międzygrupowych Polski północno-wschodniej i środkowowschodniej między Jagiellonią i 22 Pułkiem Piechoty w Siedlcach” – pisał Kaufman w liście opublikowanym w maju 1967 r. na łamach „Gazety Białostockiej”.

Komisja historyczna efekty swojej pracy opublikowała na grudniowej gali 1967 r. „Jako datę powstania Jagiellonii przyjęto fakt zarejestrowania statutu klubu w 1932 r. w wydziale spraw wewnętrznych ówczesnych władz miejskich Białegostoku. Nazwa „Jagiellonia” pojawiła się na arenie sportowej Białegostoku znacznie wcześniej, bo już na jesieni 1927 r. Wówczas powstała młodzieżowa drużyna piłkarska, którą zorganizowali M. Ludertowicz, A. Rybarczyk i S. Gorączko. Drużyna ta, nazywając się „Jagiellonia”, rozegrała na zakończenie sezonu 1927 towarzyski mecz z ówczesnym najlepszym zespołem piłkarskim Białostocczyzny WKS 42 pp. Mecz wygrali młodzi jagiellończycy 6:2. W następnych latach drużyna piłkarska „Jagiellonia” odnosiła szereg sukcesów. Największym osiągnięciem białostockiego piłkarstwa lat przedwojennych był mecz jagiellończyków z WKS 22 pp Siedlce, rozegrany w Siedlcach w 1930 r. Stawką meczu był udział zwycięzcy w finale walki o wejście do I ligi. Krzywdząca decyzja arbitra pozbawiła jagiellończyków zwycięstwa. Siedlce wygrały 2:1 i weszły później do ligi. W 1932 r. działacze sportowi Białegostoku M. Ludertowicz, A. Rybarczyk, S. Rybarczyk i J. Buchcik podjęli decyzję zorganizowania silnego wielosekcyjnego klubu. W ten sposób w wyniku fuzji kilku stowarzyszeń sportowych powstał Białostocki Klub Sportowy Jagiellonia. Nazwę klubu przyjęto od drużyny piłkarskiej, która weszła w jego szeregi” .

Kolejne klubowe jubileusze odbyły się w 1977 r. i 1987 r. i nawiązywały już do 1927 r. jako momentu założenia Jagiellonii. Geneza jej powstania, opracowana w 1967 r., będzie obowiązywać blisko czterdzieści lat, chociaż już w latach 90-tych XX w. pojawiły się pierwsze wątpliwości, co do zgodności z faktami i rzetelności jej autorów.

Zacznijmy od tego, że w latach 1927-1932 w Białymstoku nie było drużyny o nazwie Jagiellonia. Prasa okresu międzywojennego, informująca szeroko o wydarzeniach sportowych, ani razu nie wspomniała o drużynie piłkarskiej Jagiellonii. Nigdy też nie doszło do towarzyskiego meczu między Jagiellonią, a WKS 42 pp, który rzekomo zakończył się sensacyjnym zwycięstwem młodych jagiellończyków 6:2. Jagiellonia nie zdobyła w 1930 r. mistrzostwa okręgu i nie uczestniczyła w eliminacjach o ligę. Mistrzem okręgu w 1930 r. został WKS 42 pp, który w eliminacjach toczył zacięte boje z Ogniskiem Wilno i WKS 82 pp Brześć. O tym, kto przejdzie do finałowej rundy, musiał zadecydować dodatkowy mecz, rozegrany na neutralnym terenie w Siedlcach z WKS 82 pp Brześć, a nie WKS 22 pp Siedlce.

Trudno jest wyjaśnić, dlaczego komisja historyczna wykazała się tak ogromną ignorancją. Oparcie się na wspomnieniach przedwojennych sportowców, bez źródłowej weryfikacji, okazało się po latach fatalne w skutkach. Wystarczyło przecież sięgnąć po przedwojenną prasę, aby uzyskać informacje na temat początków piłki nożnej w okręgu białostockim. Aż trudno uwierzyć, że były to działania przypadkowe. Czyżby więc chodziło o ukrycie związków Jagiellonii z 42 pp? Być może to zbyt daleko idąca hipoteza, ale czy pisząc o powstaniu „statutowej” Jagiellonii w 1932 r. można było pominąć dwie kluczowe postacie dla tego wydarzenia - Mariana Zyndrama-Kościałkowskiego i płka Kazimierza Bogaczewicza. Jeszcze większe zdziwienie wywołuje przeciwstawienie sobie Jagiellonii i WKS 42 pp w meczu „widmo” z 1927 r. Podobnie ma się sprawa z przypisaniem Jagiellonii sukcesów WKS 42 pp z 1930 r. (zdobycie mistrzostwa okręgu i udział w eliminacjach o ligę). Wspominali o tym Władysław Kaufman i Karol Kowalczyński, którzy WKS 42 pp i Jagiellonię traktowali jako ten sam klub. Formalnie jednak w 1930 r. Jagiellonia jeszcze nie istniała, a obaj piłkarze byli wówczas zawodnikami WKS 42 pp.o

Gdyby komisja historyczna w 1967 r. uwzględniła powyższe fakty, nie mogłaby pominąć roli, jaką w dziejach Jagiellonii odegrał 42 pp. Niestety, stało się inaczej, czego skutkiem było fałszerstwo. Obecnie, poza nielicznymi wyjątkami, nikt nie kwestionuje tego, że początki Jagiellonii sięgają 1920 r. i związane są z powstaniem drużyny piłkarskiej 42 pp. Nie oznacza to jednak, że należy zapomnieć o 1932 r. To wówczas po raz pierwszy pojawiła się nazwa Jagiellonia, która kojarzyła się z silnym wielosekcyjnym klubem. Pamiętajmy o tym, bo jest to jeden z najważniejszych momentów w naszych dziejach.

Poniżej przypominamy najważniejsze postacie związane z powołaniem do życia Jagiellonii w 1932 r. Dodatkowo prezentujemy artykuły prasowe z 1932 i 1967 r. dotyczące tematu oraz drewnianą paterę, wydaną z okazji obchodów 35-lecia klubu w 1967 r.

Zygmunt

Źródło: Skarbiec Jagiellonii - Facebook
 
 
 
 
Klub
M
PKT
BR
1
Jagiellonia Białystok
25
48
56-34
2
Śląsk Wrocław
25
46
34-21
3
Raków Częstochowa
25
44
47-27
4
Lech Poznań
25
44
38-30
5
Legia Warszawa
25
41
38-30
6
Pogoń Szczecin
25
41
46-30
7
Górnik Zabrze
25
39
33-28
8
Stal Mielec
25
36
33-33
9
Zagłębie Lubin
25
34
28-36
10
Widzew Łódź
25
32
32-35
11
Radomiak Radom
25
31
29-38
12
Cracovia
25
28
32-33
13
Piast Gliwice
25
28
24-29
14
Warta Poznań
25
27
23-30
15
Korona Kielce
25
24
28-34
16
Puszcza Niepołomice
25
24
31-44
17
Ruch Chorzów
25
18
28-41
18
ŁKS Łódź
25
17
21-48
 
OSTATNI
16.03.2024, 15:00
 
 

0:2

 
NASTĘPNY
30.03.2024, 15:00
 
 

-:-

 
 
 
 
Bramki
Zawodnik
9
Bartłomiej Wdowik
7
Afimico Pululu
7
Jesus Imaz
6
Kristoffer Hansen
6
Jose Manuel Garcia Naranjo
5
Rui Filipe Da Cunha Correia Nene
5
Dominik Marczuk
3
Mateusz Skrzypczak
2
Kaan Caliskaner
2
Jakub Lewicki
1
Wojciech Łaski
1
Michal Sacek
 
 
 
 
Partnerzy
 
 
Darmowy Program PIT dostarcza Instytut Wsparcia Organizacji Pozarządowych w ramach projektu PITax.pl dla OPP
Znajdź nas na:
Partnerzy
 
 
© 2004-2024 jagiellonia.net. Wszelkie prawa zastrzeżone


Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami reklamodawcy, firmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Można zablokować zapisywanie cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.